ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ
Με τον Δημήτρη Μαρούλη
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες πολιτικούς της νεότερης μεταπολεμικής Ελλάδας, που με τη δράση του σφράγισε την πορεία του τόπου, δεν υπάρχει πια. Ξεψύχησε στις 2.30 π.μ., από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο, πριν προλάβει να χαιρετίσει ή να παραστεί (όπως επιθυμούσε) στο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, το οποίο, μετά από απόφαση του Εκτελεστικού Γραφείου, θα διεξαχθεί κανονικά, όπως είχε προγραμματισθεί.
Το ιατρικό ανακοινωθέν που εκδόθηκε από τους θεράποντες ιατρούς του, έχει ως εξής: «Περί ώρα 01:30, ο Πρόεδρος Α. Παπανδρέου, αιφνιδίως αισθάνθηκε δυσφορία και ανέπτυξε κοιλιακή ταχυκαρδία, η οποία, εντός δύο λεπτών, εξελίχθηκε σε ηλεκτρομηχανικό διαχωρισμό. Εγένετο παρατεταμένη προσπάθεια ανανήψεως. Η κλινική εικόνα και τα εργαστηριακά ευρήματα (κοιλιακή μαρμαρυγή – ηλεκτρομηχανικός διαχωρισμός) είναι συμβατά με οξύ ισχαιμικό επεισόδιο το οποίο, τελικώς, επέφερε τον θάνατο στις 02:30 πμ. της Κυριακής 23ης Ιουνίου 1996».
Μόλις έγινε γνωστό το γεγονός, δεκάδες ανώνυμα και επώνυμα στελέχη του ΠΑΣΟΚ έσπευσαν στην κατοικία της οδού Αγράμπελης, ενώ, ο Τηλέμαχος Χυτήρης ειδοποίησε αμέσως τον πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη, ο οποίος επέστρεψε στην Αθήνα από τη Φλωρεντία, όπου είχε λάβει μέρος στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο, ο οποίος επέστρεψε από το Ρίο των Πατρών και τον πρόεδρο της ΝΔ Μ. Έβερτ.
Τη χαρισματική προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου αναγνώρισαν με δηλώσεις τους θαυμαστές και αντίπαλοι. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος σε δήλωσή του για τον θάνατο του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, αναφέρει: «Ο θάνατος του Ανδρέα Παπανδρέου με θλίβει όπως και όλους τους Έλληνες, βαθύτατα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε εξέχων πολιτικός ηγέτης, ο οποίος επί μακράν σειράν ετών πρωταγωνίστησε στην πολιτική ζωή του τόπου και προσέφερε εξαιρετικές υπηρεσίες στην πατρίδα. Είμαι βέβαιος ότι στο αίσθημα της βαθιάς λύπης που προκλήθηκε από το θάνατό του συμμετέχουν όλοι, φίλοι και αντίπαλοι. Εκφράζω τα πλέον ειλικρινή συλλυπητήριά μου στη σύζυγο, στα παιδιά του και τους λοιπούς οικείους, καθώς και στην κυβέρνηση και το κόμμα του ΠΑΣΟΚ».
Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής μόλις πληροφορήθηκε το θάνατο του Α. Παπανδρέου προέβη στην εξής δήλωση: «Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε μεγάλος πολιτικός ηγέτης. Τα ηγετικά του προσόντα δεν τα αρνούνται ούτε εκείνοι που αμφισβητούν το έργο του. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, με τους αγώνες του, έβαλε τη σφραγίδα της δυναμικής προσωπικότητας του σε μια μακρά περίοδο της εθνικής μας ζωής. Εκφράζω την ειλικρινή λύπη μου για τον θάνατό του».
Ο επίτιμος πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης πληροφορούμενος τον θάνατό του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου, απέστειλε συλλυπητήριο τηλεγράφημα στην οικογένειά του και στο ΠΑΣΟΚ και δήλωσε: «Για το θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου εκφράζω τα συλλυπητήριά μου, στην οικογένειά του, στην κυβέρνηση και στο ΠΑΣΟΚ».
Ο επίτιμος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, κατά την επιστροφή του από το Παρίσι, δήλωσε: «Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε ένας πολιτικός, ο οποίος έπαιξε σημαντικό, σε πολλές περιπτώσεις καθοριστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες. Η ιστορία θα τον κρίνει, όπως θα κρίνει όλους μας. Η απουσία του θα γίνει αισθητή, χωρίς καμία αμφιβολία, γιατί -παρά την ασθένειά του- εξακολουθούσε να παίζει έναν σημαντικό ρόλο. Απευθύνω τα θερμά μου συλλυπητήρια στη σύζυγό του, στην οικογένειά του και στο κόμμα του».
Η είδηση του θανάτου του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ μεταδόθηκε αμέσως σε όλο τον κόσμο, ενώ, προσωπικότητες και ηγέτες από τον διεθνή χώρο –αρκετοί εκ των οποίων σε διαμετρικά αντίθετα ιδεολογικά στρατόπεδα- με δηλώσεις τους τίμησαν τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Μπιλ Κλίντον εξέφρασε τη λύπη του για τον θάνατο «ενός από τους σημαντικότερους πολιτικούς ηγέτες στη σύγχρονη ελληνική Ιστορία». Ο Αμερικανός πρόεδρος έστειλε τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια Παπανδρέου και στον ελληνικό λαό, τονίζοντας ακόμη ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου έπαιξε «σημαντικό ρόλο στο θρίαμβο της Δημοκρατίας στη γη, στην οποία αυτή γεννήθηκε». Καταλήγοντας, δε, στο μήνυμά του υπογράμμισε ότι «αφήνει πίσω του μια κληρονομιά επιτευγμάτων, που θα συνεχίσουν να εμπνέουν τον ελληνικό λαό».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπούτρος Γκάλι, οι πρωθυπουργοί της Αυστρίας και του Καναδά, ο πρόεδρος της Τουρκίας Σ. Ντεμιρέλ και ο πρωθυπουργός Μ. Γιλμάζ, ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, η πολιτική ηγεσία της Αυστραλίας, η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι Ευρωπαίοι σοσιαλιστές, ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, ο Γραμματέας του ΝΑΤΟ Χ. Σολάνα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο αρχιεπίσκοπος Β. και Ν. Αμερικής Ιάκωβος, η πολιτική ηγεσία της Κύπρου, με δηλώσεις και μηνύματά τους εξήραν τον προσωπικότητα και το έργο «ενός από τους ευφυέστερους πολιτικούς των μεταπολεμικών χρόνων».
Η σορός του προέδρου του ΠΑΣΟΚ μεταφέρθηκε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, όπου θα παραμείνει για λαϊκό προσκύνημα μέχρι τις 26/6, ημέρα της κηδείας του.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου θα ταφεί με τιμές αρχηγού κράτους.